Sürdürülebilir uygulamalar, teknolojinin benimsenmesi ve verimli kaynak kullanımı, süt endüstrisinin geleceğine yönelik çözümler 2023 yılında sektörün ana gündem maddelerini oluşturdu. 2023 yılında sürdürülebilirlik, sektörün en önemli gündem maddesi olmaya devam etti. Sektör tarafından karbon emisyonlarını azaltmanın ötesinde, yerel kaynak kullanımını, serbest çalışma uygulamalarını ve B-Corp gibi bütünsel sertifikaları benimsemek, kapsamlı bir sürdürülebilir yaklaşımın temel unsurları olarak öne çıktı. Sektör, tüketici odaklı yaklaşımı kapsamında değişen yaşam tarzlarına uygun yeni deneyimler sunmaya devam etti (Euromonitör).
Türkiye’de Sektör
Kalite ve verimlilik odaklı üretim modellerinin geliştirilmesine ihtiyaç olunan sektörde, maliyet değişimleri gündemin en önemli maddesi oldu. Maliyetlerdeki artış ihracatı da etkilerken, 2022‘deki 170 bin tonluk süt ve süt ürünü ihracatına karşılık, 2023 yılında süt ve süt ürünü ihracatı, süt tozu ve tereyağı üretimindeki düşüşten kaynaklı olarak 102 bin ton seviyesinde gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ülkeler ise Irak ve Birleşik Arap Emirlikleri oldu (Türkiye İhracatçılar Meclisi). Ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı, Ocak-Aralık döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,8 artarak 10.218.997 ton gerçekleşti. Aynı dönemde, inek peyniri üretimi %9,7, ayran üretimi %8,3, yoğurt üretimi %4,3, içme sütü üretimi %1,5 artarken tereyağı üretimi %9,0 azaldı (TÜİK)
Tüketim hareketlerine bakıldığında ise ekonomik gelişmelerin süt ve süt ürünleri pazarını etkilediği görülüyor. 2023 yılı itibarıyla toplam ambalajlı süt pazarı tonaj olarak %2 daralma ile 940 milyon ton olurken, ciro olarak %69 büyüme ile 22 milyar TL’ye ulaştı (Nielsen, Toplam TR, 2023). Açık süt pazarı ise 2023 yılında tonaj olarak %36 daralmayla 0,8 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Ciro rakamlarına bakıldığında yılı %19 büyüme oranı ile 15,4 milyar TL seviyesinde tamamladı (IPSOS, HTP, 2023). Süt pazarında 2023 yılının büyüyen kategorileri incelendiğinde light/yağsız, laktozsuz ve yarım yağlı ürün kategorileri dikkat çekti (Nielsen, Toplam TR, 2023).
Ambalajlı peynir pazarı tonaj bazında %3 büyüme ile 300 bin ton seviyesinde gerçekleşti. Ciro olarak ise %90 büyüme ile 46,7 milyar TL seviyesine ulaştı (Nielsen, Toplam TR, 2023). Ambalajlı peynir pazarında; süzme peynir, taze kaşar, dilimli peynir ve salamura beyaz peynir 2023 yılında büyüme kaydeden kategoriler oldu. Ambalajsız (açık) peynir pazarı ise tonaj olarak %17 daralma ile 180 bin ton pazar tonajına gerilerken; ciro olarak %74 büyüme ile 25,3 milyar TL seviyesine geldi (IPSOS, HTP, 2023). 2024 hedef ve beklentileri ise; süt sektöründe sürdürülebilirliğin sağlanması, çiğ süt kalitesinin artırılması, çiğ sütün toplanmasında yaşanan sorunların giderilmesi, süt sektöründe gıda güvenliğinin sağlanması, kayıt dışılıkla etkin mücadele edilmesi, süt sektöründe bilgi kirliliğinin önlenmesi olarak belirlendi (SETBİR).